Documentaire over één van de belangrijkste kunstenaars van de 20e eeuw
René Daniëls, memoires van een vergeetal

Het contrast kan niet groter zijn: de jonge René Daniëls in New York die de wereld aan zijn voeten weet en dezelfde man 30 jaar later op z’n knieën op een leeg blad worstelend met een vaas om een rondje te tekenen. De documentaire Memoires van een vergeetal over de Eindhovense kunstenaar René Daniëls (Eindhoven, 1950) vertelt het verhaal van een carrière gebroken in de knop en hoe Daniëls ondanks zijn handicap communiceert via zijn recente schilderwerk.

Eind jaren 70 stormt René Daniëls de Nederlandse kunstwereld binnen en zet die volledig op z’n kop. De kunst van de jaren ’70 is grijs en conceptueel en “Daniëls burst in with color and life”, aldus Charles Esche, directeur van het Van Abbemuseum in Eindhoven. “And his work stays relevant ‘till today.” Hij experimenteert met kleur en vorm en brengt de werelden van schilderkunst en muziek (punk en new wave) bij elkaar.

Volgens Jan Hoet, oprichter en oud-directeur van SMAK in Gent, is hij ‘één van de belangrijkste schilders van de 20e eeuw.’ Charles Esche plaatst hem in de Nederlandse traditie van Van Gogh en Mondriaan. Terwijl Alexander van Grevenstein, oud-directeur van het Bonnefantenmuseum in Maastricht hem juist ‘on-Nederlands’ noemt. René Daniëls houdt 25 jaar nadat zijn creatieve productie tot stilstand kwam, de gemoederen nog steeds bezig.

Op kerstavond 1987 maakt een hersenbloeding op 37 jarige leeftijd een einde aan zijn kortstondige carrière. Was de druk van de Internationale kunstwereld letterlijk te groot voor hem? Jaren van revalidatie volgen, waarna hij terugkeert naar zijn huisje onder de rook van het Van Abbemuseum; de plek waar zijn talent in 1977 het eerst wordt erkend door toenmalig directeur Rudi Fuchs.

Memoires van een vergeetal laat Daniëls zien in zijn jonge jaren: werkend in zijn atelier, filmend in Eindhovens poptempel De Effenaar en in de vroege ochtend op stap met de Sex Pistols. Maar de documentaire laat ook de huidige worsteling van Daniëls met zijn handicap zien. Zijn spraak is verdwenen en z’n communicatie beperkt zich tot een duim omhoog of omlaag.
Filmmaker Jan Thijssen bezoekt Daniëls in Eindhoven waar hij zijn herinneringen ordent in een klein notitieboekje. Maar Thijssen neemt Daniëls ook mee naar de plekken van vroeger: New York, Gent en Parijs. Naar de opening van zijn overzichtstentoonstelling in Madrid en Christie’s in Amsterdam waar het werk van Daniëls onder de hamer gaat.

Memoires van een vergeetal is een indringend portret van een groot kunstenaar die na zijn hersenbloeding en revalidatie een eigen manier heeft gevonden om zijn gedachtes en beelden te delen.

De documentaire Memoires van een vergeetal werd uitgezonden in Het Uur van de Wolf, VPRO nederland 2